عوامل زیان آور بیمارستان چه مواردی هستند ؟به دلیل شرایط ویژه حاکم بر بیمارستانها، رعایت بهداشت در این مراکز باید به صورت کاملاً تخصصی و با دستگاه‌ها و تجهیزات پیشرفته صورت پذیرد چون این موضوع در سلامت مراجعه‌کنندگان و کارکنان اهمیت ویژه‌ای دارد از سوی دیگر تمامی بخش‌های یک بیمارستان نیاز به نظافت مستمر و دوره‌ای دارد، همچنین هر کدام ممکن است عوامل زیان‌آور خاص خود را داشته باشند؛ بنابراین شناسایی عوامل زیان آور بیمارستان، بررسی و کنترل سلامت کارکنان، بیماران و سایر افرادی که به هر دلیلی با این اماکن در ارتباط هستند مانند همراهان بیماران، به منظور پيشگيري از بيماريها و آسيبها از اهمیت بالایی برخوردار است. این عوامل به صورت فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی، ارگونومیکی و روانی بروز می کنند و می توانند بر سلامت و ایمنی کارکنان، بیماران و بازدیدکنندگان تأثیر بگذارند در نتیجه، عملکرد کلی بیمارستان را تحت تأثیر قرار می دهند؛ برهمین اساس تهيه برنامه ايمني و بهداشت موثر براي اين منظور و شناخت عوامل زیان آور بیمارستان، از وظايف و مسئوليت هاي كارفرما و كميته ايمني و بهداشت حرفه ای مي باشد.
در این مقاله به مهم ترین عوامل زیان آور بیمارستان در بخش های مختلف آن پرداخته شده است.
عوامل فیزیکی :
- صدا، روشنایی، سیستم تهویه و میدان الکتریکی و مغناطیسی: این آیتم ها به دلیل سر و صدای ناشی از تجهیزات پزشکی، حضور متعدد افراد مختلف، اهمیت بالای روشنایی، دمای مناسب و مطبوع در عملکرد بهتر و دقیق تر کارکنان و وجود تابلوهای برق در همه بخش های مختلف بیمارستان حاثز اهمیت بوده و باید مورد ارزیابی قرار بگیرند.
- شاخص گرمایی: برای کارکنان لاندری و افرادی که در تاسیسات و آشپزخانه ها فعالیت دارند بیشتر حائز اهمیت است.
- ارتعاش: این مورد نیز برای افرادی که در تاسیسات، لاندری و یا با ماشین آلات سروکار دارند باید مورد توجه قرار گیرد.
- پرتوهای IR: این پرتوها از منابع مختلفی ساطع میشوند از قبیل:
- تجهیزات گرم‌کننده:مانند لامپ‌های حرارتی مورد استفاده برای گرم کردن بیماران
- تجهیزات لیزری: استفاده در جراحی‌ها و درمان‌های مختلف
- ترمگرافی: تشخیص تفاوت‌های دما در بدن (یک روش تصویربرداری پزشکی)
- منابع طبیعی: مانند خورشید که می‌تواند پرتوهای IR را ساطع کند.
پس در مکان هایی با این ویژگی ها میبایست ارزیابی این نوع پرتو در برنامه کار قرار گیرد.
- پرتوهای UV: در بیمارستانها، انواع مختلفی از پرتوهای فرابنفش مورد اندازه‌گیری قرار میگیرند که شامل A، B و C هستند.این پرتوها بسته به طول موج و اثرات بیولوژیکی‌شان برای اهداف مختلفی مورد استفاده قرار میگیرند:
- UVA: این نوع از پرتو دارای طول موج بین 315 تا 400 نانومتر است و در ضدعفونی کردن و درمان‌های پزشکی کاربرد دارد.
- UVB: این پرتو با طول موج بین 280 تا 315 نانومتر، در درمان بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس و ویتیلیگو استفاده میشود.
- UVC: این پرتو با طول موج 100 تا 280 نانومتر، به دلیل خاصیت میکروب‌کشی قوی، به طور گسترده برای ضد عفونی و گندزدایی محیط و تجهیزات استفاده قرار میگیرد.
بنابراین این پرتوها در مکان های متفاوتی مورد استفاده قرار میگیرند اما بیشتر افرادی را که در رادیولوژی تشخیصی شامل: تشخیص با پرتو ایکس، فلوروسکوپی و آنژیوگرافی، ماموگرافی، رادیوگرافی دندانی، اسکنرهای CAT، رادیولوژی درمانی، درماتولوژی پزشکی هسته ای، موتور خانه ها و لاندری ها مشغول به فعالیت هستند را تحت تاثیر قرار میدهند بنابراین باید در این مکان ها اندازه گیری پرتو صورت بگیرد.
عوامل شیمیایی و عوامل زیان آور بیمارستان :
آلاینده های شیمیایی مورد استفاده در بیمارستان ها بسته به این که مربوط به کدام قسمت باشد و برای چه کاری مورد استفاده قرار بگیرد متفاوت است. بنابراین اندازه گیری های مختلفی برای عوامل زیان آور بیمارستان مورد انتظار است. در اینجا به مهم ترین عوامل زیان آور بیمارستان اشاره میشود:
- فرمالدئید: این ماده شیمیایی به دلیل خاصیت ضدعفونی کنندگی، استریل و همچنین حفظ شکل و ساختار بافت ها برای مواردی از قبیل: ضدعفونی و استریل کردن تجهیزات پزشکی حساس به حرارت، مانند ابزارهای جراحی و آندوسکوپ‌ها، ضدعفونی کردن هوا و سطوح در اتاق‌های تمیز که نیاز به استریل‌سازی کامل دارند و از بین بردن میکروارگانیسم‌ها، باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها، جلوگیری از تجزیه بافت‌ها و کمک به حفظ شکل و ساختار آن‌ها را و همچنین برای حفظ و نگهداری اندام‌ها قبل از ترمیم و کاشت. بنابراین در محل هایی که از این ماده استفاده میشود مانند CSR، CSSD، آزمایشگاه های پاتولوژیی و اتاق عمل
- زایلن: از این ماده به عنوان یک حلال قوی در بیمارستانها در بخش‌های مختلفی به ویژه در آزمایشگاه‌های پاتولوژی برای رنگ‌آمیزی بافت‌ها و همچنین در برخی از فرآیندهای تولیدی و آماده‌سازی نمونه‌ها استفاده میشود.
- ایزوفلوران: یک داروی بیهوشی استنشاقی است که به طور گسترده برای القا و حفظ بیهوشی عمومی در اتاق های عمل برای جراحی‌ها استفاده میشود. این دارو با کاهش فعالیت سیستم عصبی مرکزی عمل کرده و باعث از دست رفتن هوشیاری، کاهش درد و شل شدن عضلات میشود.
- کلر: در لندری بیمارستان ها از کلر و ترکیبات آن به عنوان یک ضدعفونی کننده قوی برای از بین بردن باکتری ها، ویروس ها و سایر میکروارگانیسم های مضر استفاده می شود.این امر در جلوگیری از عفونت های بیمارستانی و حفظ بهداشت محیط های درمانی اهمیت دارد. همچنین از این ماده در تصفیه آب آشامیدنی و فاضلاب بیمارستان نیز به کار می رود تا آب سالم و عاری از عوامل بیماری زا در اختیار بیماران و پرسنل قرار گیرد.
- اسید استیک: این ماده شیمیایی که از عوامل زیان آور بیمارستان است به دلیل خواص ضد میکروبی قوی خود در بیمارستانها به منظور ضدعفونی و استریل کردن تجهیزات پزشکی و همچنین در درمان برخی از عفونت‌ها استفاده میشود. بنابراین برای ضدعفونی کردن ابزارهای جراحی، وسایل مورد استفاده در تماس با بدن بیمار و سایر تجهیزات پزشکی که نیاز به استریل‌سازی دارند، استفاده میشود. همچنین از اسید استیک در دیالیز به عنوان یک جزء اسیدی در محلول دیالیز استفاده میشود تا به تنظیم سطح الکترولیت‌ها و حذف مواد زائد از خون کمک کند بنابراین افرادی که در واحدهای دیالیز نیز کار میکنند باید برای این ماده مورد ارزیابی قرار بگیرند.
- کلریدریک اسید: از اسید کلریدریک که یکی از عوامل زیان آور بیمارستان می باشد به دلیل خاصیت ضدعفونی‌کنندگی‌اش در تمیز کردن و استریل کردن سطوح و تجهیزات بیمارستانی به کار میرود همچنین در آزمایشگاه برای تنظیم pH محلول‌ها، تهیه محلول‌های استاندارد با غلظت‌های دقیق و به عنوان یک واکنش‌دهنده یا کاتالیزور مورد استفاده قرار میگیرد.
- اتانول: در آزمایشگاه‌های بیمارستانها از اتانول به عنوان یک ضدعفونی‌کننده قوی برای استریل کردن سطوح و تجهیزات و به عنوان حلال در تهیه محلول‌ها استفاده میشود. از سوی دیگر این ماده با از بین بردن باکتری‌ها، ویروس‌ها و سایر میکروارگانیسم‌ها و کمک به پیشگیری از عفونت‌ها به عنوان یک ضدعفونی‌کننده قوی در زایشگاه ها استفاده میشود.
- آب ژاول (وایتکس): به عنوان یک ضدعفونی‌کننده قوی استفاده میشود تا از شیوع عفونت‌ها جلوگیری شود.این ماده به طور موثری باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و سایر عوامل بیماری‌زا را از بین می‌برد و به همین دلیل برای تمیز کردن سطوح، تجهیزات پزشکی و ابزارها در محیط‌های بیمارستانی کاربرد دارد. بنابراین در لندری ها، ، همچنین کاهش آلودگی فاضلاب های بیمارستان مورد استفاده قرار میگیرد.
- اسید سولفوریک: این ترکیب شیمیایی در باتری‌های تجهیزات تصویربرداری پزشکی به عنوان الکترولیت عمل می‌کندو از عوامل زیان آور بیمارستان است ،که در شستشوی ظروف آزمایشگاهی و آماده‌سازی محلول‌های ضدعفونی‌کننده نیز کاربرد دارند. در آزمایشگاه ها، CSSD و CSR این ماده باید اندازه گیری شود.
- سیتریک اسید: به عنوان یک ضدعفونی‌کننده طبیعی، تنظیم‌کننده pHو همچنین به دلیل خاصیت ضد باکتریایی می‌تواند در درمان زخم‌ها و عفونت‌های پوستی استفاده شود. آزمایشگاه ها از این ماده شیمیایی استفاده میکنند.
- فنول و مشتقات آن: به دلیل خواص ضدعفونی‌کنندگی خود در بیمارستانها برای ضدعفونی کردن سطوح و تجهیزات پزشکی استفاده میشوند.استفاده از این ماده در آزمایشگاه ها بیشتر صورت میگیرد.
- آب اکسیژنه: این ماده به دلیل خاصیت اکسید‌کنندگی قوی خود، قادر است انواع میکروارگانیسم‌ها مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها را از بین ببرد و در نتیجه به حفظ بهداشت و جلوگیری از عفونت کمک کند.بنابراین در ضدعفونی سطوح ، تجهیزات پزشکی و حتی محل زخم ها نیر کاربرد دارند. در اتاق عمل و لندری ها از این ماده استفاده میشود.
- پرمنگنات پتاسیم و عوامل زیان آور بیمارستان: به دلیل خاصیت ضدعفونی‌کنندگی قوی؛ در ضدعفونی تجهیزات پزشکی مانند وسایل جراحی و دندانپزشک و به دلیل توانایی آن در از بین بردن باکتری‌ها، قارچ‌ها و برخی ویروس‌ها در درمان عفونت‌های پوستی، زخم‌ها و سوختگی‌ها و تمیز کردن و شستشوی زخم‌ها کاربرد دارد. به دلیل استفاده از این ماده در آزمایشگاه ها باید اندازه گیری از افرادی که در این محیط مشغول به فعالیت هستند صورن پذیرد.
- اسید فسفریک: در دندانپزشکی به عنوان یک محلول اچینگ (etching) برای تمیز کردن و زبر کردن سطح دندان قبل از ترمیم‌های کامپوزیت و باندینگ‌ها استفاده میشود. همچنین در تصفیه آب و فاضلاب برای کنترل pH و حذف رسوبات و زنگ زدگی به منظور تمیز کردن مخازن و تجهیزات تصفیه آب نیز کاربرد دارد.
- اسید نیتریک: بیشتر در بخش‌های آزمایشگاهی و تحقیقاتی بیمارستانها برای اهداف مختلف از جمله تهیه نمونه های آزمایشگاهی و ضدعفونی کردن محیط کار استفاده میشود.
- سدیم هیدروکسید: کاربردهای این ماده بیشتر در زمینه تمیز کردن و ضد عفونی کردن است. سدیم هیدروکسید به عنوان یک ماده قلیایی قوی، به طور گسترده برای از بین بردن میکروب ها، قارچ ها و حتی برخی از ویروس ها استفاده می شود. همچنین برای ضدعفونی کردن سطوح و تجهیزات در اتاق های عمل و بخش های ویژه استفاده می شود تا از انتقال عفونت جلوگیری شود. به دلیل قدرت پاک کنندگی بالا، سدیم هیدروکسید برای تمیز کردن لوله ها و فاضلاب بیمارستان ها به منظور جلوگیری از گرفتگی و انتشار بوی نامطبوع استفاده می شود. در آزمایشگاه های بیمارستان نیز از سدیم هیدروکسید برای تنظیم pH محلول ها در فرآیندهای مختلف استفاده می شود.
بیوآئروسل ها و عوامل زیان آور بیمارستان :
برای اندازه گیری بیوآئروسل ها به عنوان عوامل زیان آور بیمارستان دو روش کلی وجود دارد:
- فعال (Active Sampling): در این روش‌ها از دستگاه‌ها و تجهیزاتی مانند پمپ‌ها و فیلترها برای مکش هوا و جمع‌آوری بیوآئروسل‌ها استفاده میشود. از مزایای این روش می توان به: کنترل دقیق (امکان تنظیم دقیق جریان هوا و حجم نمونه‌برداری)، جمع‌آوری کارآمد (امکان جمع‌آوری ذرات با اندازه‌های مختلف و در غلظت‌های پایین) و قابلیت استفاده در محیط‌های مختلف (استفاده از این روش‌ها در محیط‌های داخلی و خارجی) اشاره کرد.
- غیرفعال (Passive Sampling): این روش‌ها بر جمع‌آوری طبیعی یا رسوب بیوآئروسل‌ها بر روی سطوح و بدون استفاده از تجهیزات فعال متکی هستند. سادگی و کم‌هزینه بودن، بدون اختلال(تأثیر کمتر بر توزیع طبیعی ذرات) و مناسب برای مطالعه طولانی مدت (استفاده از این روش برای بررسی تغییرات در غلظت بیوآئروسل‌ها در طول زمان) از جمله مزایای این روش به شمار میایند.
میکروارگانیسم های موجود در بیمارستان منابع بالقوه عفونت برای بیماران و کارکنان محسوب میشوند و تماس با این عوامل گستره وسیعی از اثرات بهداشتی شامل بیماری های واگیر، اثرات سمی حاد و حتی آلرژی در ارتباط است. بنابراین به دلیل اهمیت زیاد بیمارستان ها در راستای بهبودی حال بیماران و کاهش تعداد آن و افزایش سلامتی افراد باید از نظر این آلودگی ها در حداقل مقدار خود باشند. پس اندازه گیری عوامل زیان آور بیمارستان از مهم ترین گزینه های بررسی عوامل زیان آور محیط کاری به شمار میرود.
از جمله باکتری ها و قارچ هایی که در محیط های بیمارستانی حضور دارند به صورت خلاصه در جدول زیر مشاهده میشوند:
دیدگاه های نامرتبط به مطلب تایید نخواهد شد.
از درج دیدگاه های تکراری پرهیز نمایید.