عوامل زیان آور در صنایع نساجی وجود دارند یا نه ؟ در این مقاله صنایع نساجی به کلیه فعالیت‌هایی گفته میشود که شامل تولید الیاف، تبدیل الیاف به نخ، تبدیل نخ به پارچه و همچنین فرآیندهای تکمیلی مانند رنگرزی و چاپ بر روی پارچه میشود. این صنعت یکی از قدیمی‌ترین و مهمترین صنایع در جهان و ایران است و نقش بسزایی در تأمین نیازهای اساسی مردم از جمله پوشاک و منسوجات دارد.
به صورت کلی میتوان گفت که صنعت نساجی و فرایند تولید پارچه سه مرحله کلی را پشت سر می‌گذارد. این مراحل شامل ریسندگی، بافندگی و تکمیل هستند که هر یک از این مراحل ، بسته به نوع فعالیت و محصول تولیدی و ماشین آلات صنعتی به کار رفته در واحدهای مختلف صنایع نساجی ، میتواند شامل بخش های متفاوتی باشد.
از جمله متداول ترین بخش های تخصصی کارخانجات ریسندگی در ایران میتوان به حلاجی ، گرامپر ، رینگ ، دولاتاب ، کاردینگ ، کشش و اپن اشاره نمود که بسته به کاربری و تجهیزات بکار رفته در هر کارخانه ، میتواند شامل همه یا چند بخش از این بخش ها باشد.
عوامل زیان آور در صنایع نساجی متعدد هستند و می‌توانند به صورت فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی، ارگونومیکی و روانی بروز کنند.این عوامل می‌توانند خطرات جدی برای سلامت و ایمنی کارگران ایجاد کنند.
در مراحل تولید و تکمیل نخ ، شاغلین در این حوزه گاها در معرض استنشاق مواد شیمیایی همچون روغن حرارت دیده(میست روغن)، فرمالدهید ، رنگ ها و حلال های رنگ یا سایر مواد شیمیایی هستند که هر یک میتواند موجب آسیب به سلامتی و بروز برخی بیماری های مختص هر ماده گردد. همچنین شاغلین این صنعت عمدتا در معرض الیاف قرار دارند که بنا به نوع الیاف مصرفی میتواند منجر به بیماری‌های تنفسی مانند آزبستوزیس، برونشیت مزمن و التهاب مزمن مجاری تنفسی شود.
همچنین صدای بالای برخی تجهیزات در این صنعت از جمله در واحدهای رینگ ، دولاتاب ، اپن ، کاردینگ و… میتواند باعث آسیب به سیستم شنوایی گردد.
از جمله موارد مهم دیگر در صنعت نساجی باید به میزان روشنایی اشاره کرد که با توجه به نیاز مبرم این صنعت به روشنایی مطلوب، عدم وجود آن در برخی قسمت ها میتواند موجب آسیب به سطح بینایی کارکنان و همچنین کاهش بازدهی مطلوب گردد.
مجموعه فنی مهندسی بینش ساز سپهر با سابقه طولانی مدت در زمینه ارزیابی عوامل زیان آور، تجربه همکاری با صنایع نساجی بسیاری را در سراسر کشور داشته است، که از مهمترین آن ها می توان به ریسندگی خبازیان ، ریسندگی حجت ، ریسندگی قائم بافت و ریسندگی کوثر اشاره کرد.
در ادامه به تفصیل به بررسی انواع آلاینده های موجود در هر بخش از صنعت نساجی پرداخته شده است.
در این مقاله به معرفی بیشترین میزان مواجهه با عوامل زیان آور در کارخانجات ریسندگی ، به ترتیب فرآیند معمول این کارخانجات می پردازیم :
بخش اول: واحد حلاجی:
در کارخانجات نساجی، بخشی است که وظیفه باز کردن، تمیز کردن و مخلوط کردن الیاف را بر عهده دارد.
این واحد، نقطه شروع عملیات ریسندگی است و الیاف را برای تبدیل شدن به نخ آماده میکند.
- صدا:
در این واحد میزان مواجهه با صدا عمدتا کمتر از حد مجاز و یا در محدوده اقدام میباشد.(از آنجا که سطح صدای تجهیزات در هر واحد صنعتی بسته به نوع تجهیزات بکار رفته، عمر تجهیزات و برنامه ی سرویس و روغنکاری دستگاه متفاوت میباشد، اندازه گیری صدا در تمامی قسمت ها توصیه میگردد)
- میست روغن:
چنانچه در واحد حلاجی از روغن برای آماده سازی الیاف استفاده شود و درجه حرارت روغن مصرفی بواسطه ی گرما بالا رود، نیاز است که میزان میست روغن در این واحد اندازه گیری گردد.
- گرد و غبار:
مقدار گرد و غبار در واحد حلاجی بسته به نوع تجهیزات حلاجی الیاف میتواند بالاتر از حد مجاز باشد ، لذا اندازه گیری این آیتم به عنوان یکی از عوامل زیان آور در صنایع نساجی در این واحد توصیه میشود.
بخش دوم: کاردینگ:
کاردینگ یک مرحله اساسی در فرآیند تولید نخ در کارخانجات نساجی است. این فرآیند شامل باز کردن الیاف، جداسازی آن‌ها از یکدیگر، و موازی‌سازی الیاف با استفاده از دستگاه‌های کاردینگ است. هدف اصلی کاردینگ، حذف ناخالصی‌ها و الیاف کوتاه و ایجاد یک نوار یکنواخت از الیاف به نام فتیله است که برای مراحل بعدی ریسندگی آماده میشود.
- صدا:
در این واحد میزان مواجهه با صدا عمدتا بیشتر از حد مجاز است. لذا اندازه گیری دزیمتری و آنالیز فرکانس صدا به عنوان یکی از عوامل زیان آور در صنایع نساجی در این واحد حتما توصیه میشود.
- گرد و غبار و الیاف:
مقدار گرد و غبار اندازه گیری شده در واحد کاردینگ بستگی به عوامل مختلف همچون تهویه ی محیط ، جداسازی از سایر قسمتهای کارخانه ، نوع دستگاه و غیره دارد. ولی در سنجش های صورت گرفته ، غالبا بالاتر از حد مجاز است، چون فرآیند جداسازی و باز کردن الیاف در این قسمت انجام میگیرد.لذا اندازه گیری عوامل زیان آور در صنایع نساجی در این واحد حتما توصیه میگردد.
بخش سوم:کشش-رینگ و عوامل زیان آور در صنایع نساجی:
“کشش” به نیرویی اشاره دارد که در طول فرآیندهای مختلف تولید اعمال میشود تا نخ‌ها یا پارچه‌ها را به شکل و اندازه دلخواه درآورند و استحکام و کیفیت محصول نهایی را تضمین کنند. همچنین “رینگ” یا به طور دقیق‌تر “ریسندگی رینگ” (Ring Spinning) یک فرآیند سنتی و پرکاربرد برای تولید نخ است. در این روش، الیاف به صورت پیوسته کشیده شده، نازک می‌شوند و با پیچاندن به یکدیگر، به نخ تبدیل می‌شوند.
- صدا:
وجود غلتک ها و سایر تجهیزات در واحد رینگ و کشش میتواند موجب بالا بودن مقادیر صدای اندازه گیری شده در این واحد گردد که در اکثر اندازه گیری ها میزان صدای واحد رینگ معمولا از حد مجاز بالاتر بوده است و اندازه گیری صدا در این قسمت ها الزامی است.
- گرد و غبار:
مقدار گرد و غبار واحدهای رینگ و کشش بسته به تهویه ی سالن، نوع تجیزات و نوع الیاف موجود در محصول، میتواند بالاتر از حد مجاز باشد، چراکه در این قسمت الیاف مورد فرآیند کشش و پیچش قرار میگیرد که همین امر موجب امکان بالا بودن مقدار گرد و غبار در این واحدها میباشد.
بخش چهارم: اپن اند و دولاتاب:
در صنعت نساجی، “اپن اند” (Open End) به نوعی از ماشین‌های ریسندگی اطلاق میشود که برای تولید نخ به کار می‌روند. به آن “ریختگی چرخانه‌ای” یا “ریختگی روتوری” نیز گفته میشود.”دولاتاب” به دستگاهی گفته میشود که برای تاب دادن نخ به منظور افزایش استحکام و کیفیت آن استفاده میشود.
- صدا:
بعلت فعالیت تسمه های دولاتاب در واحد دولاتاب و همچنین روتور پرسرعت دستگاه اپن اند، امکان بالا بودن صدا در این واحدها افزایش می یابد و عمدتا صدای این بخش ها در اندازه گیری ها بیشتر از حد مجاز گزارش میگردد لذا اندازه گیری صدای این قسمت ها حتما توصیه میشود.
- گرد و غبار:
اندازه گیری گرد و غبار و اندازه گیری الیاف در واحدهای دولاتاب و اپن ، بعلت سرعت گرفتن رشته های نخ در این واحدها و احتمال بالا بودن میزان الیاف در اثر برخاستن الیاف از روی رشته های نخ، پیشنهاد میگردد.
- روشنایی:
بطور کلی بعلت اهمیت بالای میزان سطح روشنایی در واحدهای ریسندگی و بطور کلی نساجی، برای کنترل معایب نخ تولیدی و پارگی های احتمالی، اندازه گیری روشنایی موضعی روی دستگاه ها و روشنایی عمومی سالن ها در تمامی واحدها توصیه میشود.
- عوامل زیان آور شیمیایی:
در صورتی که واحد ریسندگی و بافندگی دارای خط رنگ است ،پیشنهاد میشود میزان گرد و غبار استنشاقی ، اندازه گیری عناصر فلزی(برای پودر رنگ) و همچنین اندازه گیری سایر مواد شیمیایی مورد استغاده(مواد شوینده داخل جت و یا پاتیل)، برای اپراتور رنگ، انجام گیرد.
- استرس گرمایی و عوامل زیان آور در صنایع نساجی:
در صورتی که واحد ریسندگی و بافندگی مجهز به خط رنگ بوده و محصول تولیدی پس از رنگ شدن از داخل گرمکن(استنتر) عبور میکند ،اندازه گیری استرس حرارتی برای اپراتور استنتر به نظر الزامی میباشد.
دیدگاه های نامرتبط به مطلب تایید نخواهد شد.
از درج دیدگاه های تکراری پرهیز نمایید.