عوامل زیان آور معادن مس چه مواردی هستند ؟ معادن مس به‌عنوان یکی از منابع ارزشمند فلزی، نقش کلیدی در تأمین مواد اولیه صنایع مختلف از جمله برق، الکترونیک، ساختمان و حمل‌ونقل دارند. این معادن معمولاً شامل استخراج سنگ‌های سولفیدی یا اکسیدی مس از زمین و انجام فرآیندهایی مانند خردایش، تغلیظ، ذوب و پالایش برای تولید مس خالص هستند.
فعالیت در معادن مس، به‌ویژه در مراحل استخراج و فرآوری، با خطرات زیست‌محیطی و بهداشت حرفه‌ای متعددی مانند انتشار گرد و غبار حاوی سیلیس و ترکیبات فلزی، گازهای سمی، آلودگی آب و خاک و سروصدا همراه است. به همین دلیل، اجرای دقیق استانداردهای ایمنی، استفاده از تجهیزات حفاظت فردی و کنترل آلاینده‌ها از الزامات اساسی در بهره‌برداری ایمن و پایدار از این معادن محسوب می‌شود.
مجموعه فنی مهندسی بینش ساز سپهر با سابقه طولانی مدت در زمینه ارزیابی عوامل زیان آور معادن مس، تجربه همکاری با معادن مس بسیاری را در سراسر کشور داشته است، که از مهمترین آن ها می توان به معادن مس شهر بابک، مس میدوک و خاتون آباد ، شرکت ملی صنایع مس ایران، مس بنوید اشاره کرد.
در ادامه به تفصیل به بررسی انواع آلاینده های شیمیایی موجود در هر بخش از معدن و کارخانه فرآوری مس اعم از بخش های استخراج، فلوتاسیون، لیچینگ و ذوب و پالایش پرداخته شده است.
استخراج و فرآوری مس شامل چندین مرحله است که هر کدام می‌توانند آلاینده‌های خاص خود را تولید کنند. در ادامه، این مراحل و آلاینده‌های اصلی مرتبط با هر مرحله توضیح داده شده‌اند:
بخش اول- استخراج (Mining)
این مرحله شامل حفاری، انفجار و بارگیری سنگ معدن از معادن روباز یا زیرزمینی است.
آلاینده‌ها: گرد و غبار معدنی: شامل ذرات مس، آرسنیک و سیلیس که از طریق استنشاق می‌توانند وارد بدن کارگران شوند.
بیشتر کانسارهای مس پورفیری و اپی‌ترمال در سنگ‌های آذرین سیلیکاته مانند گرانیت، دیوریت، آندزیت و ریولیت تشکیل می‌شوند. این سنگ‌ها حاوی کانی‌هایی مانند: کوارتز) (Quartz) خالص‌ترین شکل سیلیس) و فلدسپارها (آلومینوسیلیکات‌ها) هستند.
بخش دوم- خردایش و آسیاب (Crushing & Grinding) و عوامل زیان آور معادن سنگ
در این مرحله سنگ معدن استخراج‌شده به قطعات کوچکتر تبدیل می‌شود تا برای مراحل بعدی آماده شود.
در معادن مس، سنگ‌هایی استخراج می‌شوند که حاوی کانی‌های مس‌دار (Copper-bearing minerals) هستند. این کانی‌ها به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند:
- کانی‌های سولفیدی :(Sulphide Minerals) این گروه، مهمترین منابع مس در جهان هستند و اغلب در معادن بزرگ مس (مانند مس سرچشمه، سونگون و میدوک) یافت می‌شوند.
- کانی‌های اکسیدی :(Oxide Minerals) در نواحی نزدیک سطح یا مناطق هوازده (oxidized zones) یافت می‌شوند
- کانی‌های همراه :(Gangue Minerals) اگرچه حاوی مس نیستند، اما همراه کانی‌های مس استخراج می‌شوند و در فرآوری باید جدا شوند. از جمله :کوارتز (SiO₂) کلسیت (CaCO₃) فلدسپارها و …
آلاینده‌ها: گرد و غبار ریز و معلق حاوی فلزات سنگین و سیلیس کریستالی
بخش سوم- فلوتاسیون (Flotation) و لیچینگ (Leaching) و عوامل زیان آور معادن مس
در این مرحله جداسازی کانی مس از باطله رخ می دهد.
تفاوت لیچینگ (Leaching) و فلوتاسیون (Flotation) در نوع فرآیند، کاربرد و نوع سنگ معدن مورد استفاده است. هر دو از روش‌های مهم استخراج فلزات از سنگ معدن هستند، اما تفاوت‌های اساسی دارند:
1 – نوع فرآیند و عوامل زیان آور معادن مس
- لیچینگ : فرآیند شیمیایی است که در آن از یک حلال (معمولاً اسید) برای حل‌کردن فلز از سنگ معدن استفاده می‌شود. فلز در محلول حل شده و سپس از محلول جدا می‌گردد.
- فلوتاسیون: فرآیند فیزیک وشیمیایی است که با استفاده از مواد شیمیایی و هوا، کانی‌های فلزی را از باطله جدا می‌کند. این روش به‌ویژه برای کانی‌های سولفیدی کاربرد دارد.
2- نوع سنگ معدن
- لیچینگ: معمولاً برای سنگ‌های کم‌عیار یا اکسیدی مناسب است، مثل کانی‌های اکسیدی مس (مالاکیت، کوپریت)
- فلوتاسیون: بیشتر برای سنگ‌های پرعیار یا سولفیدی مانند کالکوپیریت (CuFeS₂) استفاده می‌شود.
3-محیط فرآوری:
- لیچینگ: در محیط مرطوب و با استفاده از محلول انجام می‌شود. ممکن است در سطح زمین (heap leaching) یا در مخازن صورت گیرد.
- فلوتاسیون: در سلول‌های فلوتاسیون که مخازنی با کف‌سازی و هوادهی هستند، انجام می‌شود.
آلاینده‌ها: بسته به روش مورد استفاده متفاوت می باشد و می تواند شامل موارد زیر باشد.
- کلکتورها (Collecting Agents) (مثل زانتات‌ها)
- فعال‌کننده‌ها (افزایش واکنش پذیری کانی ها با کلکتور، مثل سولفات مس)
- بازدارنده‌ها (مثل سیانید برای جلوگیری از فلوتاسیون کانی های ناخواسته)
- کف‌سازها ( مثل MIBC)
- مواد مورد استفاده در لیچینگ اسیدی: اسید سولفوریک (H₂SO₄) رایج‌ترین ماده برای حل کردن کانی‌های اکسیدی مس
بخش چهارم- ذوب و پالایش (Smelting & Refining) و عوامل زیان آور معادن مس
کنسانتره فلزی به کوره منتقل می‌شود تا فلز خالص تولید شود.
آلاینده ها شامل:
- فلاکس‌ها (کمک‌ذوب): سیلیس، آهک، فلوئورسپار
- اکسیدکننده‌ها/کاهش‌دهنده‌ها: کربن (کک)، اکسیژن خالص، سولفور
- اسیدها: اسید سولفوریک (برای شستشو و پالایش)
- محصولات جانبی: گازهای سمی شامل دی‌اکسید گوگرد (SO₂)، اکسیدهای نیتروژن، بخارات سرب، آرسنیک
- سرباره: حاوی سیلیکات‌ها و فلزات سنگین
آلاینده های پیشنهادی مورد آنالیز
برای ارزیابی عوامل زیان آور معادن مس و استفاده از مشاوره حرفه ای با شرکت بینش ساز سپهر تماس بگیرید .
شماره های تماس : ۰۹۱۳۶۴۵۱۴۱۶ ۰۹۱۳۸۱۸۷۴۳۴
دیدگاه های نامرتبط به مطلب تایید نخواهد شد.
از درج دیدگاه های تکراری پرهیز نمایید.