کار در بسیاری از واحدهای صنعتی و از جمله صنایع غذایی اگر در شرایط استاندارد بهداشتی و ایمنی مربوطه انجام نگیرد، ممكن است با حوادث شغلی و بیماری ها و اختلالات جسمی و روانی حرفه مربوطه همراه بوده و سلامت فرد ، افراد یا جامعه را به خطر اندازد، به همین جهت همزمان با توسعه صنعتی و پیدایش مراکز بزرگ کار گروهی و حتی مراکز کار انفرادی ، لازم است برنامه هایی برای ارتقاء سطح ایمنی محیط کار و کارکنان ، به مورد اجراء گذاشته شود و برای حفاظت کارکنان و ساکنان اطراف محل در برابر حوادث ناشی از کار و بیماری های شغلی تدابیر لازم اتخاذ شود .
در کشور ما کارفرمایان برابر قانون کار و آیین نامه های اجرایی مربوطه موظف به رعایت اصول ایمنی و بهداشتی محیط کار هستند ، و بعلاوه کارکنان باید نزد سازمان تامین اجتماعی بیمه شوند.
به طور کلی مسائل که در صورت عدم رعایت بهداشت و ایمنی در محیط کار بوجود می آیند در دو گروه بیماری های شغلی و حوادث ناشی از کار طبقه بندی می شوند .
انواع بیماریهای شغلی (حرفه ای)
بیماری های شغلی یا حرفه ای به اختلالات و عوارضی گفته می شود که در محیط های کار غیر فنی و غیر بهداشتی و یا در اثر عدم رعایت اصول و قواعد درست انجام کار عارض می شوند، که می توان آنها را به چهار گروه به شرح ذیل طبقه بندی نمود.
- بیماری های ناشی از عوامل فیزیکی (Disease due to physical causes)
- بیماری های ناشی از عوامل شیمیایی ( Disease due to chemical causes)
- بیماری های ناشی از عوامل بیولوژیکی (Disease due to biological causes)
- بیماری های روانی( Mental disease)
انواع حادثه
انواع حادثه در موارد زیر اتفاق می افتد
- کار با ماشین و وسایل غیر استاندارد ، معیوب یا بدون حفاظ ایمنی
- عدم رعایت استانداردهای انجام کار توسط شاغل
- مسمومیت ناشی از مواد شیمیایی محیط کار
- سقوط و سر خوردن در اثر لغزندگی سطوح محیط کار
- گرما و سرمای بیش از حد، انفجار، آتش سوزی، نشت بخارات سمی، برق گرفتگی و مانند اینها
علل وقوع حادثه
- عوامل فردی
- عوامل محیطی
- عوامل مدیریتی
بهداشت مواد غذایی
برای تهیه غذای سالم و تازه ، باید به روش نگهداری مواد غذایی و نحوه پخت و سرو آن و همچنین به هشدارهای سلامتی مربوطه توجه داشت . خوردن غذای آلوده ، بخصوص برای افراد سالخورده و بچه های خردسال می تواند باعث بیماری یا حتی مرگ شود . برای کم کردن ریسک مسمومیت غذایی ، به تذکرات ارائه شده در مورد سلامتی غذا توجه فرمایید .
نگهداری مواد غذایی
به طور کلی ، بهترین دستور نگهداری مواد غذایی ، این است که شما مواد غذایی خریداری شده را به همان صورتیکه در فروشگاه نگهداری میشود ، نگهداری نمایید. بطور مثال اگر مواد غذایی را بصورت یخ زده خریداری کرده اید ، در منزل نیز آنرا در فریزر قرار دهید . توجه داشته باشید بعضی از مواد غذایی بسته بندی شده ، در صورت باز شدن باید داخل یخچال نگهداری شود.
کنترل سالم بودن مواد غذایی
نکاتی در مورد محصولات غذایی کنسرو شده :
- کنسروها را قبل از تاریخ درج شده روی کنسرو یا حداکثر طی یکسال پس از خرید ،استفاده نمایید.
- مطمئن شوید که هیچگونه برآمدگی ، فرو رفتگی ، زنگ زدگی یا نشتی در کنسرو وجود نداشته باشد.
- اگر محتوای کنسرو کف کرده یا کپک زده باشد یا بوی ترشیدگی و یا طعم تلخ داشته باشد آنرا مصرف نکنید
نکاتی در مورد محصولات غذایی بسته بندی شده :
بسته بندی را از نظر نداشتن پارگی یا شکاف کنترل نمایید .
اگر بسته بندی بصورت وکیوم شده یا آب بندی شده است، عدم نفوذ هوا به داخل بسته را با فشار دادن آن کنترل نمایید و در صورت نفوذ هوا ، از خرید آن اجتناب کنید.
تهیه و پخت غذا
با استفاده از دماسنج غذا برای اطمینان حاصل شود که غذاهای کاملا پخته شده است.
در اینجا چند نکته برای کمک به شما برای آماده سازی و پخت غذای سالم یاد آوری می گردد:
- شستن دست ها حداقل بمدت 20 ثانیه با آب و صابون، قبل از شروع به تهیه غذا توصیه می گردد.
- برای جلوگیری از انتقال آلودگی ، برای برش و آماده سازی هر ماده غذایی از وسایل و تخته برش و ظروف تمیز مجزا استفاده کنید.
- تمام میوه ها و سبزیجات را قبل از مصرف بشویید . همچنین آن دسته از میوه ها و سبزیجات که دارای پوست خوراکی نمی باشند نیز باید شسته شود . از مواد سفید کننده و صابون مایع برای اینکار استفاده نکنید زیرا این مواد به داخل مواد غذایی نفوذ میکنند.
- هرگز برای یخ زدایی مواد غذایی فریز شده ، آنرا روی پیشخوان آشپزخانه و در دمای اطاق قرار ندهید . توصیه می شود برای آماده سازی مواد غذایی فریز شده برای پخت ، آنرا داخل یخچال قرارداده یا بوسیله ماکروویو اینکار را انجام دهید.
- غذای مارینیت شده یا غذایی که در مزه خوابانده شده را حتما در یخچال نگهداری کنید و از مایه استفاده شده هرگز استفاده مجدد نکنید.
- از مزه کردن گوشت قرمز ، مرغ ، ماهی ، صدف و تخم مرغ که بصورت خام و یا نیمه پخته باشند اجتناب کنید.
- همواره از یک قاشق تمیز برای مزه کردن غذا استفاده کنید.
- همیشه از حرارت مناسب جهت پخت غذا استفاده کنید تا باکتری های مضر کاملا از بین بروند.
- جهت اطمینان از پخته شدن کامل غذا ، از دماسنج مخصوص استفاده نمایید.
سرو غذا
جهت گرم نگه داشتن غذای پخته شده، آنرا در دمای 60 درجه سانتیگراد ( 140 درجه فارنهایت) نگهداری کنید.
غذاهای سرد باید در دمای 4 درجه سانتیگراد (40 درجه فارنهایت) نگهداری شود.
غذا را در ظروف تمیز و با قاشق و چنگال تمیز سرو نمایید (از وسایل استفاده شده در طی پخت ، برای سرو استفاده نکنید).
Hazard Analysis and Critical Control Point) HACCP)
به معنای شناسایی و ارزیابی خطر و نقطه کنترل بحرانی می باشد که بعنوان یک سیستم پیشگیری در امر بهداشت مواد غذایی مطرح می گردد. این سیستم جهت جلوگیری از رخداد مخاطرات و مشکلات بالقوه در ایمنی و بهداشت مواد غذایی طراحی گردیده است
این امر با ارزیابی ریسک ها و خطرات قابل استناد به محصول غذایی با فرایند تولید و سپس تعیین کردن مرحله ای از فرایند که این مخاطرات شناسایی شده را می تواند کنترل کند، امکان پذیر و قابل دستیابی است.
